To już 75 lat od tragicznych wydarzeń w Olszewie

W niedzielę 7 września w gminie Brańsk, odbyły się uroczystości upamiętniające 75 rocznicę bitwy pod Olszewem.

Noc z  13 na 14 września  1939 roku dla mieszkańców wsi Olszewo były tragiczna.  Stoczyła się tam bitwa pomiędzy Suwalską Brygadą Kawalerii a niemieckimi oddziałami pancernymi.  Bitwa trwała 5 godzin, nie przyniosła rozstrzygnięcia. Straty po obu stronach były znaczne. Po stronie niemieckiej zginęło około 100 żołnierzy, odnieśli także ogromne straty w sprzęcie. Po stronie polskiej śmierć poniosło około 70 żołnierzy i oficerów. Rankiem 14 września Niemcy w odwecie za poniesione straty spacyfikowali wieś. Podpalili zabudowania, dobijali rannych polskich żołnierzy. We wsi zginęły 53 osoby cywilne i 30 jeńców wojennych.

W 1979 roku w Olszewie z inicjatywy Alfredy i Jana Trzeszczkowskich( ówczesnych nauczycieli z nieistniejącej już Szkoły Podstawowej w Mierzwinie), miejscowej ludności i żołnierzy związanych z tym miejscem odsłonięto pomnik. Od tamtego czasu odbywają się pod pomnikiem uroczystości upamiętniające to wydarzenie. Dziś dba o nie samorząd gminy Brańsk.

W Olszewie przy grobach poległych i zamordowanych żołnierzy i mieszkańców miejscowości rokrocznie gromadzą się dorośli, dzieci i młodzież, przedstawiciele władz samorządowych, świadkowie bitwy i przedstawiciele rodzin. Jedyny żyjący uczestnik bitwy rotmistrz Henryk Prajs, nie przybył w tym roku na uroczystości ze wzglądu na stan zdrowia. Przy pomniku odczytano jego list, w którym oddał hołd tym wydarzeniom. Pierwszy raz w tegorocznych obchodach uczestniczyli Państwo Błasińscy. To rodzina szwoleżera Franciszka Błasińskiego, poległego w bitwie. O uroczystościach rocznicowych dowiedzieli się z internetu.

Wójt gminy Brańsk Krzysztof Jaworowskich przywitał wszystkich przybyłych na tę uroczystość.  W swym wstąpieniu wrócił uwagę, abyśmy dbali o takie miejsca historyczne, byli odpowiedzialni za pamięć o tamtych wydarzeniach, by czas nie zatarł tej pamięci. Pani Bożena Pierzchało, opiekunka Izby Pamięci w Zespole Szkół w Wyszkach przypomniała historię bitwy, która rozegrała się na skrawku olszewkiej ziemi. Młodzież z Publicznego Gimnazjum w Glinniku wierszem i piosenką uczciła pamięć o tych, którzy oddali życie za Polskę. Następnie zapalono znicze i złożono kwiaty pod pomnikiem upamiętniającym poległych w bitwie pod Olszewem. Apel poległych i rozstrzelanych odczytał Feliks Wróblewski- Przewodniczący Rady Gminy Brańsk.

Uroczystej Mszy świętej sprawowanej przy pomniku przewodniczył Rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie, Honorowy Obywatel Gminy Brańsk ks. prof. Tadeusz Syczewski.  W czasie homilii mówił: „Na tej otwartej przestrzeni pod Olszewem celebrowana najświętsza ofiara za poległych jest to wspaniała lekcja historii dla dzieci i młodzieży tej ziemi. To na żywo opowiadana lekcja patriotyzmu, miłości do Ojczyzny i szacunku dla krzyża. Patriota to człowiek kochający swoją Ojczyznę, tę wielką Polskę i tę małą, której na imię- mały skrawek olszewskiej ziemi. Tutaj łatwiej zrozumieć nam wszystkim, że patriota, to człowiek kochający swój naród miłością pełną i ofiarną aż do śmierci. Taki właśnie przykład dali nam żołnierze, którzy 13 września 1939 roku stoczyli nocny bój z hitlerowskimi oddziałami pancernymi o wieś Olszewo. Dzisiaj im za to dziękujemy”.

Do Olszewa  przybywa pani Genowefa Mazur, świadek bitwy, która w swych wierszach opisuje to wydarzenie, które „ ciągle tkwi jej przed oczami”. Chętnie przyjmują także zaproszenie członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej im. Brygady Kawalerii PLIS z Wysokiego Mazowieckiego. To dzięki nim pamięć o historii małej ojczyzny jest zawsze żywa.

Państwo Błasińscy, którzy pierwszy raz przybyli na obchody bitwy pod Olszewem poczuli się podbudowani faktem, że w tak podniosły i uroczysty sposób oddaje się pamięć tamtym wydarzeniom. Podziękowali władzom gminy Brańsk, że tak dbają o podtrzymywanie tradycji i pamięci historycznej.

Janina Olszewska